HomeArticlesWILLIAM SHAKESPEARE (1564 – 1616 AD). Agelh ~ Timothy Simon Pau

WILLIAM SHAKESPEARE (1564 – 1616 AD). Agelh ~ Timothy Simon Pau

Published on

spot_img

WILLIAM SHAKESPEARE

(1564 – 1616 AD)

Agelh ~ Timothy Simon Pau

 

Leitung ah kineihsiam​​ (piahzat/drama)​​ tangthu​​ gelh siam pen aa,​​ aki ngaihsun Manglai gelhsiam lailam dinmun​​ sang pen aa kingaih sun ahi William Shakespeare pen England gam, Warwickshire khawksung aa om khua khat ahi Stratford-upon-Avon aki cihna munah hongpiang khia​​ hi. Lakam​​ (poem)​​ hoih​​ nono aphuah theih manin Avon lakam phuahsiam ci in genbelin kineipen hi. Bang ni aa piang cih kitheilian lo hi mah​​ tase leh April 26, 1564 ni-in tuisawpna​​ (Baptist)​​ na ngah hi ci in Holy Trinity pawlpi lai​​ bupi sung ah kiciamteh hi. Asuah ni ahih leh bel April 23 ni-in bawlden uhhi.​​ 

 

A Pa John Shakespeare pen akhua uh ah​​ (Burgess)​​ hausa nasep dan pian khat vaipuak lenden in, kum 1565 teh khuapi​​ sung uk​​ (Alderman)​​ tavuan hong lento in, kum 1568 kum ciangin khuapi​​ sung uk lak ah amakaipi​​ (Bailiff)​​ ah hong kahto hi. Shakespeare​​ pa pen, Stratford khuapi ah mihau khat leh micithei mahmah​​ khat ahi​​ hi. Sum zon nalam tuamtuam asep hangin ahauhna​​ pen kiamhun bel neizel hi. Tuaban ah Shakespeare​​ nu Mary Arden pen khanglui mi phadeuh innkuan​​ sung pan ahih manin, leitang tampi​​ tak mo​​ ken in nei hihtuak hi.

 

A neulai in koilai laisimsang(school)​​ ah William Shakespeare sangkah cih kithei lianlo hi. Ahih hangin Stratford khuapi ah grammar sinna sanginn hoih​​ mahmah khat om ahih manin tua sanginn ah sangkah hiding hi ci-in ki ummawhhi. Tuaban ah hih khuapi aa sangsia te pen khuapi uk​​ (Alderman)​​ pawlin akhasum dinguh pia den hileh kilawm hi.

 

Hih hunlai in Latin pau​​ pen biakna pauding in kizang ahih​​ manin laisimsang ah zong sin belin nei uhhi. Laigelh leh asim asinban uh ah Latin pau aa apautheih ding uhzong sin uhhi. Tuaban ah leitung thu​​ tuamtuamte, nuntak makaih​​ hoih theih nading laikigelh te leh la phuahsiam te​​ tangthute zong sin beh den uhhi. University ah sangkah lo himah tase leh Shakespeare pen kampau zat siamna (logic and rhetoric)​​ cih te uk mahmah hi.

 

Hih laigelhsiam minthang leh thupi pa pen, kum (18) ahih in Zi nei khin hi. A Zi neih ni leh aneihna​​ mun kithei lo himah tase​​ leh November kha ni 28,​​ 1582 ni in biakna pawlpi pan in phalna lai​​ kipia hi ci-in kithei hi. A Zi min pen Anne Hathaway hi in, Anne’​​ pa leh Shakespeare’​​ pa pen kilawmta mahmah hih tuak hi. Anne Hathaway pen​​ Shakespeare sangin khansau zaw aa, Shakespeare​​ a​​ sih zawh kum(7) khit teh si pan hi.

 

Anne te innkuan in Stratford pan in kilometer​​ (2) kigamlat na mun ah lo inn hoih​​ mahmah khat nei uhhi. Hih inn ah Shakespeare zong hawhden limlim in teh. Tuni ciang dongin hih lo inn hoih​​ mahmah en dingin mi pai tangtang lai uhhi.

 

Shakespeare​​ tanu upa pen May 23, 1583 kum in, tuisawp na ngahin, tuaban ah ata peng tegeel ahi Hamneth leh Judith tepen February 2, 1585 kum in tuisawp na nei kik leuleu uhhi. A suah ni leh kha kician lian muhding a​​ om loh hangin, pawlpi​​ sazian ciaptehna​​ (record)​​ pen akimu thei a om sun khat himai hi. Hamneth pen Shakespeare​​ tapa neihsun hi-in, kum​​ (11) acin ciangin atapa in hong sihsan​​ vat mawk hi.

 

Shakespeare tangthu kigelh na laibu muhding omlo in,​​ “ama tangthu agelh ngiat pa bangin atangthu pen lai​​ maikhat gelh dingzong haksalua”​​ ci in genden hi. Ahih​​ hangin alaigelh thute in thutampi tak lak​​ hi. Kineihsiam(piahzat)​​ aa lahding tangthu agelh te bang pen mitampi​​ tak lungkimsak in, angaihsut nate uh makaih liang hi. A lakam hoih nono te in​​ zong​​ mite lungsim lawng​​ mahmah in, a ngaih sut nate uh kilangh sak​​ mahmah den hi.

 

Stratford pan in London khuapi ah alutdan leh alut(peem)​​ hun​​ laitak kitheician lian lo hi. Banghang in Londan ah honglut(peem)​​ hiam cih ahang kithei lo in, asih khit ciang thuthak kigen na khat in hibang in ci hi:​​ “Stratford khuagei diakkhat ah khuakhat ahi Charlecote acih uh om hi. Hihkhua ah sang​​ sia azahtaak huai​​ mahmah khat ahi Sir Thomas Lucy acih uh om hi. Tuapa in sazuk nei in, tua sazuk pen hong mantak teh Shakespeare agu aa kingawh ahih manin buaina hong neita hi. Tuahang in Shakespeare pen London ah honglut(peem)​​ in, kineihsiam (piahzat) inn aa paite​​ sakol te kepsak in kilawh den hi. Tuakhit ciang in kineihsiam (piahzat) naseplam ah lut hi​​ ci in kigen hi.

 

Hunsawt lo khat sungin London kineihsiam(piahzat)​​ mun​​ ah​​ mi​​ minthang​​ in​​ hong kidawk hi. Tua hunlai pen tulaihun dan aa T.V cih te zohsianzung(cinema)​​ cih te omnai dek lo hi. Mipi​​ gualnopna ding aa a​​ et uh pen kineihsiam(piahzat/drama)​​ et hi lel hi. Biakna lam aa kipia aa Pasian nasem te cih loh mipi te in kineihsiam(piahzat)​​ lah namun inn lam limzuat mahmah uhhi. Shakespeare zong meet mahmah ding hi. Kum 1597 in Stratford khuapi ah, inn lianpi mahmah khat New Place acih uh hong leizo mawk hi.

 

Kum 1594 kiim pawl aa kineihsiam​​ (piahzat)minthang pen aa kigen pawl​​ ​​ “Lord Chamberlain’s Company of Players”​​ ahi​​ hi. Hih hunlai in Shakespeare zong member thupi mahmah khat in kihel khin hi. Hih pawlpen kum 1603 James I pen England Ukpi ahih aa kipan in​​ “King’​​ Men”​​ ci-in hongki laih ta hi. Hihpawl in pen kineihsiam mahmah Richard Burbage nei uh aa, akineih na ding inn​​ “the Blobe”​​ pen London khuapi sung aa inn hoihpen ahi​​ hi. Tuaban ah leitung aa kineihsiam na tawh​​ kisai aa alahding uh tangthu gelhsiam pen ahi Shakespeare nei lailai uh ahih​​ manin, alawhcin mahmah na uh pen alamdang luapi hi khol lohi.

 

Shakespeare in ahun neih​​ khempeuh pen​​ “King’s Men leh the Globe”​​ ading in zang in, kineihsiam aa lahding tangthu zaaknop mahmah leh thupi mahmah gelh in ahun zangden hi. Kum (20) sung lunglut tak leh nuamtak in hongsem in, mihing te​​ nuntak khuasak dan tuamtuam hong musak kim mahmah​​ hi.

 

Sum leh pai zong tampi tak neiding in ki thei aa, inn leh lo, leitang mun​​ tampi tak zong hau mahmah hih tuak hi. Kum 1616, March 15 ni in thu​​ vaikhak na laikhat nusia in, tua athu​​ vaikhakna zong sau mahmah hi ci uhhi. April 23, 1616 ni in si aa, London ah inn leh lo aneih hangin, Stratford-upon-Avon mun ah si in, tua mun mahah vui pah uhhi. London leh Stratford kikaal sungteng ah kilehleh den hi ding in ki ummawh hi.

 

Stratford khua ah ama neihsa sum tampitak apiakkhiatna​​ hang leh amah athupit sakna​​ hangin biakinn kawm tungah amah phawkden nading in alim suang​​ uh hi. Tua amah phawkden na suangpeektung ah,​​ ama​​ deihngiat aa aki​​ um mawh lai​​ kigelh hi. Tuapen​​ “Lawmte aw, hih laimun aa leivui te laikhia keita peuh un, ka guh lakhia peuhpeuh​​ pen hamsiat in om hen la, hih suangte akem acing tepen thupha ngahin omta hen”​​ cih ahi​​ hi.

 

A lawm agualte, amah a it te in hihthu kigelh pen cisalua liang in thei​​ uh aa, biakinn kawmtung ah amalim koih in, tua milim​​ awmtung ah Shakespeare aphatna uh hibang in gelhuh hi-​​ “Leitung nate khempeuh lak ah Nestor pilna te, Socrate nasiam nate, Virgil laphuahsiam nate khempeuh ama tungah om khingai hi”​​ ci in gelh uhhi.

 

Shakespeare​​ thu leh la, siamzia hilhcian dingin midang te​​ thu leh la in zong daihnawn lo​​ hi. A thugelh tepen leitung muntuamtuam College leh University te ah laisim sangnaupang te in, sin loh theihloh honghi ta hi. Manglai sinna (literature)​​ ah sinding in hong​​ kikoih toto​​ hi.

 

Kineihsiam​​ (piahzat) aa lahding tangthu hoih mahmah (38) ​​ bang hong gelhin,​​ lakam​​ (poem)​​ tampitak zong phuak hi. Adam lai in London khuapi ah mi minthang hong hi man in, hun hongbei in leitung mi minthangte lak ah khat in hong kihel tozel hi.

 

Latest articles

More like this

Verified by MonsterInsights