HomeArticlesPAUL’ NUNTAKNA SUNGA PASIAN. Agelh ~ Kap Za Khai (Photoh)

PAUL’ NUNTAKNA SUNGA PASIAN. Agelh ~ Kap Za Khai (Photoh)

Published on

spot_img

PAUL’ NUNTAKNA SUNGA PASIAN

Agelh ~​​ Kap Za Khai (Photoh)

Khristiante thu-upna leh nuntak kalsuanna ah khutlet thubu thupi pen ahi Lai Siangtho bu sungah, a diakdiak in Thuciam Thak sungah thubu tam a gelhpen ahi sawltak Paul nuntakna sungpanin ama hong lak Pasian thu tawm i en ding hi. Paul in a nuntak sungin Pasian ading hihzah in na a sepzawhna thusim khat om ding a, tua thusim in bang hiam cih theihhuai mahmah hi. Paul in Pasian a upzia, a muhzia, Pasian thu a pomzia tungtawnin ama nuntakna sunga om Pasian thu in hih bang ahi hi.

Pasian khat bek

Paul in amuanhuai Pasian khatbek om hi, ci-in a um hi. Amahmah pen Jew mi ahihna tawh kizui-in hih bang upna tawh a khangkhia pa zong ahi hi. Tuhun ah ahi zongin, Paul hun lai-a ahi zongin Jew mite in biakpiakna a kipatma simin, amau lungtang sungah a up thu uh ahi,​​ “Israel-te aw, za un: Topa i Pasian, Topa khat bek ahi hi (Thuhilhkik. 6:4),”​​ cih Lai Siangtho kammal simkhia den uh hi. Paul in na khempeuh bawlin atawntung a om Pasian tungah upna nei hi. Tua a up thu mite tungah a genkhiat ciangin a zate in lamdangsa mahmah uh hi. Bang​​ hang hiam cih leh tua mite in pasian tampi a bia uh hi. Amaute’ biak pasiante ahih leh pasiante ii makaipi ahi Zius pasian, sawltak Mercury pasian, tuipi leh huihpi tawh kisai Porcidan pasian, mei leh sik pasian ahi Hephaestion pasian, itna ngaihna pasian ahi Aphrodite pasian cihte ahi hi. Tua lo adang pasian tampi zong a nei lai uh hi.​​ 

Thungaihsun thei Greek mipilte in pasian tampi um lo uh hi. Tua bangin pasian tampi a umte zong mipilte in zahpih uh hi. Ahi zongin pilna neilo mipite leuleu in pasian tampi um uh a, tua a pasiante lauin kihta mahmah uh hi. Amau’ biak pasian tamlua ahih manin pasian khat peuhpeuh biakloh in i nusiat khak a om diam, ci-in nisim in a lauthawng den uh thu khat zong om den hi. Tua bangin upna a neite kiangah Paul in​​ “Hih leitung le vantung ah Pasian khatbek om hi,”​​ cih lungdamna thu na puak hi. Hih Paul genna hangin Greek mite ii zonzon Pasian kici thuman pen hih aive ci-in theihlawh uh a, mi tampi takin suahtakna ngah hi.

Pa Pasian

A nungta tawntung Pasian khatbek pen mihingte’ pianpa Pa hi, ci-in Paul in um hi. Ama laikhak gelhnate sungah Pasian pen Pa Pasian a cihlohna om lo hi. Ama theih​​ Pasian pen mihingte​​ Pa ahihna thu thupi​​ sa mahmah ahih manin Paul in ama laikhak gelhnate sungah​​ ‘Pa Pasian’​​ ci-in thupatna ah na gelh tangtang hi. Eite adingin Pasian khat bek, Pa khat bek a om hi​​ (1 Kor. 6:8a)​​ a ci hi. Paul hun lai-a mite in hih Paul gen a zak uh ciangin lamdang sa mahmah uh hi. Bang​​ hang hiam cih leh amau ngaihsutna ah Pasian pen kumpi khat bang ahi zongin, thukhenpipa khat bang ahi zongin a ngaihsut uh hi a, hehpihna le itna a nei Pa bangin ngaihsun lo uh hi. Ahi zongin Paul in hih bangin mite tungah Pasian pen mihingte tawh a kipawl nuam lo leh thukhenpipa bang hi loin, mihingte it ngiat in mihingte tawh a kipawl nuam Pa ahihna thu limtak in a gen hi.

Piangsak Pa

Pasian pen mihing khempeuh ii Pa ahih bangin a muanhuai mahmah leh hih vantung leh leitung a piangsakpa hi cih pen Paul upna ahi hi. Tua manin Rom laikhak 11:36 sungah, Na khempeuh ama piansak hi a, na khempeuh ama hang le ama minthan nading bekin a om ahi hi, ci-in a pulak ahi hi. Piangsakpa in ama piansaknate tawh amah leh amah eite tungah hong kipholak hi cih Paul in um ahih manin, Pasian in leitung a piansak cil a kipanin a kimu thei lo ama pianzia ahi tawntung vanglianpa le Pasian ahihna thute ama bawlsa​​ nate tung panin teltakin hong kilang hi​​ (Rom 1:20), ci-in na gelhkhia hi. Tua ahih manin Khristian Pawlpi makaipi khat ahi Tertullian in, pakbel tawh hoih takin a kisuan pak cih thadah, gamsunga a potawm pakte ahi zongin, tuipi sunga keb-te ahi zongin, vasa multe ahi zongin, amaute hihnate encian lehang amau a piangsak le a bawlpa pen a mawkmawk ahih lohna kimu thei hi, na ci ngiat hi. Tua bang piangsakpa pen phat loin om thei ke’ng na ci beh lai hi.

Pasian in Nasem Den Hi

Hih leitung a bawlpa Pasian in hih leitung sungah nasem den lai hi, ci-in Paul in um ahih manin, Khaici vawh pa le tuibuak pa a thupi hi lo a, a khangsak Pasian a thupi hi bek hi​​ (1 Kor. 3:7), na ci hi. Mihingte in na khat peuhpeuh sepzawhna tha nei mah uh hi. Gentehna in mihing pilna tawh singgahmuu kibawl thei hi. Ahi zongin tua singgahmuu pen Pasian’ bawl singgahmuu bangin po thei lo, khang thei lo, gah thei lo hi. Hih leitung sungah nisim a hong suak thak naungekte ahihkei leh nuntakna thakte tungtawnin en lehang, hih leitung sungah Pasian in tuni dongin na​​ sem ahihna kimu thei hi, cih pen Paul ii hong theihsak nop thu ahi hi.

Lamlak Hong Makaih Pasian Hi

Pasian in hih leitung a bawl khit ciangin thuneihna tawh ukcip bek tham loin lamlak in a makaih den Pasian ahi hi. Leitung a geel Pa zong ahi hi. Hih leitung khempeuh Pasian in ama khut sungah a hukcip theih hangin mi khatciat ii nuntaknate lamlak, makaih den nadingin manlah cih bang a om ngei loh bangin, a niam pen nasep in zong ngaihsun lo hi. Pasian in Paul a suah mapek-in Paul a zat dingin ngaihsutna nei khin ahihna Paul in um hi. Ahi zongin Pasian in a hong hehpihna tawh ka suahma pekin kei hong teelin ama na a sem dingin hong sam khin hi​​ (Gal. 1:15a),​​ cih leh, Mihingte’ hong sehna le hong sawlna tawh sawltak na a sem hi loin, Jesuh Khrih le sihna panin tua Jesuh a thosakkik Pasian’ hong sawlna tawh sawltak na a sem keimah Paul​​ (Gal. 1:1), ci-in ama nuntakna sungah Pasian​​ lamlak makaihzia na gelh hi. Ama nuntakna pianzia pen thakhat thuin ama ut bangin a piangtawm thu hi lo hi. Pasian in mi khatciat adingin ngimna nei khin hi. Eite bang mi, bang nam, koi bangin nungta hitase mah leh Pasian adingin a kimang thei vive ihi hi.

A Nisim Nuntakna leh Pasian

Paul nuntakna adingin Pasian in geelna nei bek tham loin Pasian kiangah ngen leh Pasian in ama nuntakna adingin lamlak ahihna Paul in um ngiat hi. Korin khua a om a lawmte kiangah a laikhakna ah Pasian deihna leh thukimpihna a om leh hong hawh ni’ng​​ (1 Kor. 4:19)​​ a ci hi. Rom khua a om a mite kiangah lai a khakna ah zong, Thu ka nget simin note ka hong phawk tawntungna le ama deihna ahih nakleh khatvei teitei ciangin note kiangah ka hong pai theih nading ka utna thu Pasian in a thei hi​​ (Rom 1:10)​​ na ci hi. Ama nisim nuntak kalsuanna khempeuh pen Pasian​​ lamlak makaihna sungah om ahihna Paul in phawk den hi. Pasian kiangpan deihsakna leh phalna om lo pi-in Paul in bangmah sem thei lo hi. Eite zong nisim nuntakna ah haksatna i tuah ciangin kumpi bangin ukna a nei Pasian kiangah kihilhna, lamlakna ngenin i kalsuan theih ding thupi hi.

Hong Sik Pasian

Pasian in eite lam hong lak bek tham loin lam a hong lak bangin, i zuih zawh nadingin thahatna zong hong pia hi. Hih bang sep zawh nadingin kote siamna nei ung a ci hi loin, sepzawh nading siamna pen Pasian hong piak ahi hi​​ (2 Kor. 3:5),​​ na ci hi. Filipi khua a lawmte kiangah a genna ah zong, A na ka sep i Topa Pasian in ama hauhna tawh kizui-in Khrih Jesuh hangin note’ kitangsapna khempeuh hong pia ding hi​​ (Fil. 4:19)​​ ci hi. Mi khat peuhpeuh in Paul kiangah,​​ “Hong kipia vaipuak khempeuh sem zo kei ni’ng”​​ a cih ding leh,​​ “Hih nasep na sem zo kei ding hi. Pasian tawh kopin na sepkhop ding hizaw hi,”​​ ci-in Paul in dawngkik hamtang ding hi.

Pasian in mi khat peuh tavuan a piak ciangin tua tavuan puakzawh nading thahatna pia loin sawl ngei lo ahihna Paul in a nuntakna ngiatna tawh tuak bek tham loin zong um hi. Khatvei lai in limsuaih siam minthang Frank Salisbury kiangah a lawm khat in laikhak a, a laikhakna ah,​​ “Lawm aw, na khutma na limsuaihte hangin hong pakta mahmah ing. Hih bang sepzawh nadingin Pasian in thahatna leh pilna hong pia hi,”​​ a ci hi. Paul nuntakna khempeuh ah zong ama sep ding nasep tungtawnin Pasian in amah thahatna pia ahihna Paul in mu hi.

Thukhen Pasian

Pasian tawh kisai-in Paul a theih thu khat leuleu in Pasian pen thukhen Pasian ahihna hi. Hih leitungah i sepnate tungtawnin eite in ni khat ni ciangin Pasian mai-ah thukhenna thuak ding i hihna thu pen Paul​​ gen bel thu leh hong theihsak den thu ahi hi​​ (Rom 14:10; 2 Kor. 5:10). Tua ahih manin tulaitak a i nuntakna pen thupi mahmah ahihna theihhuai hi. I sih khit ciangin Pasian hong piak ding pahtawinate i ngah ding leh i ngah loh ding thu pen hih leitungah i nuntakzia tungah kinga ahihna Paul in na teel mahmah hi.

Mi minthang khat a neu​​ lai-in banghang in na nakpi-in sem, hanciam den na hiam? ci-in kidong ngei a, tua minthang pa in,​​ ni khat ni ciangin nasep thupite sem kha ding hi’ng. Tua hun ciangin hoihtak ka sep​​ zawh nadingin tu​​ in a kisinsin hi’ng, ci-in na dawng kik hi. Mikim nuntakna zong hih bang ahihna Paul in na tel hi. Sih khit ciangin Pasian in,​​ “Pha hi, nasem pa aw,”​​ ci-a Pasian’ phatna kammal zak nadingin amahmah leh a lawmte in leitung ah hoihtak nuntak ding Paul in lunggulh hi. Vantung leh Leitung a bawlpa Pasian in eite Pa bangin hong it in hong kem ahihna, nisim naisim i nuntak kalsuanna ah lam hong lak, hong makaih in thu hong hilhden ahihna, i tangsapnate Ama kiangah ngen leng hong pia ding ahihna, nasem hoih i suah nadingin Pasian in thahatna le sepzawhna hong pia ahihna, Pasian mai ah nitawp ni ciangin thukhenna thuak dinga dingkha ding ihihna, cih thute Paul in a up thu ahi hi. A tawpna ah Paul adingin, hih leitungah i nuntak hun sung ahi zongin, i sih khit ahi zongin eite adingin thuman khat in Pasian khat bek cih thu ahi hi.

Paul in a up Pa leh a upna thu siangtak a tel pa ahihna kimu thei hi​​ (2 Tim. 1:12).​​ Hih thu in ama nuntakna thahat in daupaisak a, pumpi sung natna neipi mah in khual tai​​ tampi zinin Pasian adingin na sem ngiat hi. Pawlpi tampi phut hi. Kha mangthang tampi Pasian kiangah tunpih hi. Hih bang a sepzawhna a bulpi in ama sunga om Pa hang ahi hi.

Ref:​​ 

James D. G. Dunn, Theology of the Paul the Apostle. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 1998.​​ 

Rev. U Tha Kyaw, The Apostle Paul. Yangon: MBC Literature & Publication, 1998.

 

Latest articles

More like this

Verified by MonsterInsights